Historia zgorzeleckich wodociągów
Pierwsze wzmianki o wybudowaniu sieci wodociągowej w Zgorzelcu sięgają roku 1895. Częściowa jej przebudowa miała miejsce w roku 1933. Stacja uzdatniania wody oraz stacja pomp znajdowały się na terenie Niemiec.
Przed wojną do prawobrzeżnej części Görlitz (po wojnie Zgorzelca) woda podawana była czterema rurociągami: ø 300 przez teren byłej zajezdni PKS przy ul. Orzeszkowej, ø 200 pod mostem Jana Pawła II, ø 150 w rejonie byłego młyna przy ul. Wrocławskiej oraz ø 100 w rejonie byłego szpitala zakaźnego przy ul. Nadbrzeżnej. Rurociąg ø 150 był podwieszony pod mostem staromiejskim, który w czasie wojny został zniszczony. Dynamiczny rozwój polskiego Zgorzelca w latach powojennych spowodował wysoki wzrost zapotrzebowania na wodę, którego urządzenia wodociągowe w Görlitz nie mogły już zaspokoić. W związku z tym w roku 1960 powołane zostało specjalistyczne przedsiębiorstwo obejmujące swoim zasięgiem cały powiat zgorzelecki pod nazwą Zgorzeleckie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, które w latach 1966-1972 wybudowało nowoczesny wodociąg w pełni zautomatyzowany i gwarantujący swoją zdolnością techniczną pokrycie potrzeb do roku 2000.
Pierwsze dwie studnie wykonano już w roku 1964 w celu przeprowadzenia badań ustalających możliwą ilość pozyskiwanej wody. Po wykonaniu 9 studni szybowych w roku 1969 ustalono wydajność eksploatacyjną ujęcia na 750 m3/h. Od 1981 roku rozpoczęto wykonywanie studni wierconych. Łącznie na terenie ujęcia wykonano 54 studnie w tym 45 studni wierconych. Wkrótce powstały pompownie wody po jednej i drugiej stronie Nysy Łużyckiej zasilające stawy zalewowe i baseny infiltracyjne. Po stronie niemieckiej wybudowane zostały baseny infiltracyjne. Drzewa
i krzewy rosnące na ujęciu wody wykarczowane, a cały teren splantowany. Po polskiej stronie pogłębione zostały rozlewiska utworzone przez starorzecze Nysy Łużyckiej tworząc stawy zalewowe, a porastająca teren ujęcia flora została pozostawiona. Dzięki temu wiele gatunków ptaków zakłada tu miejsca lęgowe. Dziś ujęcie wody dla Zgorzelca stanowi obszar Natura 2000.
Po wybudowaniu Zakładu Uzdatniania Wody przy ul. Orzeszkowej i zaprzestaniu poboru wody z Görlitz, a stało się to w roku 1972, podłączone zostało z siecią miejską znajdujące się w północnej części Zgorzelca poniemieckie ujęcie wody, które dostarczało wodę dla potrzeb Zakładu Gazowniczego.
Plac Pocztowy przed II Wojną Światową
Wodociągi dzisiaj
Dzisiejszy Zakład Uzdatniania Wody przy ul. E. Orzeszkowej w Zgorzelcu i Stacja Uzdatniania Wody przy ul. Henrykowskiej to dwa zmodernizowane i nowoczesne obiekty podające wodę dla miasta i częściowo dla gminy Zgorzelec. Obecnie produkuje się tu ok. 3.655 m3/dobę. Wraz z ujęciami znajdującymi się na terenie Gminy Zgorzelec woda dostarczana jest dla 38.000 mieszkańców. Długość sieci wodociągowej to ponad 200 km.
Woda pod kontrolą
Monitoring jakości wód rozpoczyna się już na etapie wody surowej, czyli pobranej bezpośrednio z ujmowanych studni. Badając wodę surową monitoruje się stan środowiska i jego wpływ na wody ujmowane. Woda surowa czerpana ze studni ujęciowych przesyłana jest do studni zbiorczej, gdzie odbywa się pierwszy etap uzdatniania, czyli napowietrzanie i korekta odczynu pH. Natleniona woda tłoczona jest do ciśnieniowych filtrów pośpiesznych, gdzie odbywa się dalszy etap jej uzdatniania, czyli odżelazianie i odmanganianie. Ostatnim etapem uzdatniania wody jest dezynfekcja, w celu dostarczania bezpiecznej wody nie tylko na etapie jej uzdatniania, ale również w trosce o bezpieczeństwo wody w sieci. Jakość wody po uzdatnianiu jest monitorowana codziennie w laboratorium PWiKu. Dodatkowo woda badana jest w punktach kontrolnych w sieci wodociągowej zarówno przez laboratorium wewnętrzne jak i przez Sanepid. Kilka razy w roku woda badana jest przez zewnętrzne akredytowane laboratoria w ramach monitoringu przeglądowego.
Z gruntu dobra woda
Jakość wody podawanej ze stacji do sieci wodociągowej jest na najwyższym europejskim poziomie, spełniająca wymogi Światowej Organizacji Zdrowia oraz dyrektyw unijnych. Pod względem fizyko – chemicznym wskaźniki jakości wody wyprodukowanej w Zakładzie Uzdatniania Wody są poniżej granicy oznaczalności, czyli nie wykrywają ich najbardziej precyzyjne urządzenia. Zgorzelecka woda klasyfikuje się w granicach wody miękkiej, a zawartość wapnia i magnezu świadczy o jej mineralnych właściwościach. Z ujęciami wody, jej badaniami, parametrami oraz twardością wody można się zapoznać na stronie internetowej www.pwik.zgorzelec.pl
Budowa pompowni głównej w Zakładzie Uzdatniania Wody przy ul. Elizy Orzeszkowej w Zgorzelcu z początku lat sześćdziesiątych
Dzisiaj po przeprowadzonych modernizacjach na stacjach uzdatniania wody oraz trwających inwestycjach w wymianę i budowę sieci wodociągowej można śmiało zachęcać mieszkańców do pica wody z kranu. Jej jakość nie ustępuje jakości jaką chwalą się nie tylko największe miasta w Polsce, ale również stolice w Europie.
O studnie trzeba dbać
W każdej studni, z biegiem czasu, rozpoczyna się proces zanieczyszczenia ścian i dna, co pociąga za sobą obniżenie czystości wody oraz wydajności studni. Jest to proces naturalny, a jego intensywność zależy od wielu czynników, takich jak np. rodzaj gleby, siła źródła, intensywność eksploatacji studni.
To jak często studnie są regenerowane wpływa na ich kondycję i żywotność. Nie bez znaczenia jest wybór metody regeneracji studni, od której zależy skuteczne przywracanie parametrów hydraulicznych studni. W wodociągach zgorzeleckich od niespełna 10 lat studnie czyszczone są za pomocą ultradźwięków. Jest to nowatorska metoda regeneracji studni, w której nie wykorzystuje się reagentów chemicznych. Metodę można porównać do stosowanej w medycynie, do rozkruszania kamieni nerkowych bez konieczności wykonywania zabiegu operacyjnego. W metodzie tej stosuje się fale wstrząsowe generowane poza ciałem pacjenta, a następnie skupiane na kamieniu w celu rozbicia go. Wybór tzw. zielonej technologii do regeneracji studni nie zanieczyszcza środowiska i nie wpływa na jakość ujmowanych wód, a dodatkowo sprawdził się jako najbardziej skuteczny i dający najlepsze rezultaty.
W trosce o przyszłość ujęć wody Spółka planuje jeszcze w tym roku rozpocząć badania dotyczące geofizycznego rozpoznania zasobów wód podziemnych, a w kolejnym roku zaktualizować zasoby eksploatacyjne.
TERENY WODONOŚNE
Ujęcie wody w Zgorzelcu zlokalizowane jest w zlewni rzeki Nysy Łużyckiej. Wodociąg dla miasta Zgorzelca korzysta z czwartorzędowych wód podziemnych, stanowią go holoceńskie osady piaszczysto – żwirowe zalegające do głębokości 12-16 m. Teren ujęcia to podmokłe łąki z licznymi starorzeczami i sztucznymi stawami. Powierzchnia ujęcia stanowi ponad 40 ha i jest to prawdziwa, spokojna ostoja przyrody, gdzie żyją bobry, wydry, sarny, bażanty czy czaple. Fauna i flora są tu zaskakująco bogate i różnorodne. Na terenie ujęcia ustanowiona została strefa ochrony bezpośredniej, na której obowiązują zakazy i obostrzenia np. zakaz przebywania osobom nieupoważnionym.
