Skuteczna działalność na przestrzeni ostatnich lat to wynik godzenia różnych, czasami sprzecznych ze sobą potrzeb rozmaitych grup społecznych i odpowiedzialnie dzielenie tego, czym dysponuje zgorzelecki budżet. Przemyślana strategia, postawienie sobie wyraźnych celów oraz podejmowane w szerokim zakresie działania (od uzyskania dofinansowania po realizację) zaowocowały doskonałym wynikiem naszego miasta w Rankingu Samorządów 2018! I tak 8 października 2018r. "Rzeczpospolita" opublikowała ranking najlepszych polskich samorządów. Na czele stawki w kategorii "Gminy Miejskie i Gminy Miejsko-Wiejskie" znalazła się Gmina Miejska Zgorzelec zajmując zaszczytne 10, miejsce wśród 857 sklasyfikowanych gmin w tej kategorii! Wyniki rankingu dostępne tutaj.
Organizatorem Rankingu Samorządów jest dziennik "Rzeczpospolita", cele, zasady oraz kryteria oceny ustala niezależna kapituła pod przewodnictwem prof. Jerzego Buzka. Zestawienie jest przygotowywane w trzech kategoriach: miast na prawach powiatu, gmin miejskich i miejsko-wiejskich oraz gmin wiejskich. W rankingu nie jest uwzględniane miasto stołeczne Warszawa, ze względu na inny ustrój prawny oraz jego wielkość. Ranking powstaje już od 15 lat i wraz ze zmieniającą się rzeczywistością ulega modyfikacjom. W tym roku przemodelowany zostały zestaw kryteriów oceny – lista wskaźników została m.in. pogłębiona w zakresie działań samorządów na rzecz ochrony środowiska. Podstawowy cel zestawienia – próba oceny jakości lokalnego rozwoju – pozostaje bez zmian.
Do wszystkich jednostek wysłane zostało zaproszenie do wypełnienia ankiet w systemie online. Wypełnienie ankiety nie było warunkiem decydującym o udziale w konkursie, jednak dawało możliwość uzyskania dodatkowych punktów. Źródłem danych wykorzystanych w zestawieniu były ogólnie dostępne publiczne bazy GUS i Ministerstwa Finansów, a także odpowiedzi udzielone przez samorządy na pytanie ankietowe.
Kryteria oceny to zestaw około 50 wskaźników i szczegółowych pytań, dotyczących działań samorządów w kluczowych obszarach. Zestaw wskaźników w rankingu podlegających ocenie poniżej.
W obszarze trwałości ekonomiczno-finansowej:
- dynamika dochodów własnych podatkowych (per capita, w latach 2015–2017)
- dynamika pozostałych dochodów własnych (per capita, w latach 2015–2017)
- dynamika dochodów z majątku (per capita, w latach 2015–2017)
- wartość pozyskanych w dotacji rozwojowych (per capita, w 2017 r.)
- wartość nadwyżki operacyjnej (w relacji do dochodów bieżących, w 2017 r.)
- dynamika wydatków majątkowych (per capita, w latach 2015–2017)
- dynamika wydatków na drogi (per capita, w latach 2015–2017)
- wartość wydatków majątkowych na infrastrukturę techniczną (w tym gospodarka komunalna i transport) w relacji do dochodów z podatku od nieruchomości i z majątku (w 2017 r.)
- powierzchnia terenów objęta planami zagospodarowania przestrzennego w relacji do powierzchni gminy (w 2016 r.)
W obszarze trwałości społecznej:
- dynamika wydatków na transport publiczny (per capita, w latach 2015–2017)
- czy samorząd zapewnia nieodpłatny transport publiczny dla młodzieży szkolnej, dla studentów lub dla innych grup społecznych
- dynamika wydatków majątkowych na infrastrukturę społeczną (oświata, kultura, pomoc społeczna, per capita, w latach 2015–2017)
- liczba miejsc w publicznych żłobkach w relacji do liczby dzieci do lat 3
- liczba miejsc w publicznych przedszkolach w relacji do liczby dzieci w wieku 3–6 lat
- dynamika wydatków na oświatę w przeliczeniu na liczbę uczniów szkół prowadzonych przez samorząd (w 2016 r.)
- czy samorząd posiada lokalną strategię rozwoju oświaty
- wartość wydatków bieżących na pomoc społeczną w przeliczeniu na liczbę korzystających z pomocy społecznej (w 2017 r.)
- czy samorząd posiada strategię rozwiązywania problemów społecznych
- wartość wydatków bieżących na kulturę (per capita, w 2017 r.)
- czy samorząd szacuje liczbę odbiorców instytucji kultury
- wartość wydatków bieżących na sport i rekreację (per capita, w 2017 r.)
- wartość wydatków majątkowych na gospodarkę mieszkaniową (per capita, w 2017 r.)
- wartość wydatków na współpracę z organizacjami pozarządowymi (w relacji do wydatków bieżących, w 2017 r.)
- wartość budżetu partycypacyjnego (w relacji do dochodów własnych, w 2017 r.)
- wartość przekazanych środków jednostkom pomocniczym (per capita, w 2017 r.)
- czy działa Młodzieżowa Rada lub Rada Seniorów (w 2017 r.)
W obszarze trwałości środowiskowej:
- wartość wydatków majątkowych na ochronę środowiska i gospodarkę komunalną oraz dostawy wody (w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w 2017 r.)
- wartość wydatków na ochronę powietrza (per capita, w 2017 r.)
- wartość wydatków na zieleń miejską (per capita, w 2017 r.)
- czy gmina posiada Program Rewitalizacji zgodny z odpowiednią ustawą z 2015 r.? Jaka jest w programie powierzchnia terenów przeznaczonych do rewitalizacji (w relacji powierzchni do terenów zdegradowanych)? Ile wyniosły wydatki na rewitalizację (w przeliczeniu na hektary) w 2017 r.
- odpady zebrane selektywnie w relacji do odpadów zebranych ogółem (w 2017 r.)
- wartość wydatków (z budżetu samorządowego i zewnętrznych źródeł) na wsparcie wyposażenia gospodarstw domowych w instalacje OZE (per capita, w 2017 r.)
- systematyczne działania na rzecz poprawy jakości powietrza podejmowane przez samorząd
- odsetek gospodarstw domowych korzystających z sieci kanalizacyjnej (w 2017 r.)
- relacja odsetka gospodarstw domowych korzystających z sieci kanalizacyjnej do korzystających z sieci wodociągowej (w 2017 r.)
W obszarze jakości zarządzania i współpracy między samorządami jako elementu innych trwałości:
- czy strategia rozwoju samorządu jest zintegrowana ze studium zagospodarowania przestrzennego
- czy wdrożono system ewaluacji strategii rozwoju
- czy wdrożono normę ISO 37120
- czy wdrożono system zarządzenia jakością zgodny z normami ISO
- czy wdrożono system przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym
- czy mieszkańcy mają możliwość podejmowania inicjatyw uchwałodawczych
- czy samorząd świadczy usługi publiczne wspólnie z innymi samorządami
- wartość wydatków na szkolenia pracowników (w relacji do wydatków bieżących, w 2017 r.)
- czy plany zagospodarowania przestrzennego są dostępne w Internecie, czy są one konsultowane społecznie w inny sposób niż wymogi ustawowe, czy są one uzgadniane z samorządami w ramach obszarów funkcjonalnych w inny sposób niż wymogi ustawowe.
