Jakie są obowiązki ławnika sądowego?
Profesja ławnika nie jest pracą na pełen etat. Polega na okazjonalnym udziale w rozprawach – zwykle jeden dzień w miesiącu. Zgodnie z ustawą, w ciągu roku może uczestniczyć w maksymalnie 12 rozprawach. Zwiększenia tej liczby może dokonać prezes sądu, ale tylko z ważnych powodów. Ławnik nie pracuje więc w sądzie, jest to dla niego zajęcie dodatkowe, wykonywane obok głównego. Najważniejszą rolą ławnika jest udział w wydawaniu wyroków i spoglądanie na sprawę bardziej ludzkim, obywatelskim okiem. Ławnicy na sali rozpraw mają równe prawa z sędziami zawodowymi. Mogą oni np. przegłosować sędziego, który prowadzi proces i w ten sposób decydować o wyroku.
Kto może zostać ławnikiem sądowym?
Ławnik sądowy to bardziej funkcja reprezentacyjna niż zawód. Wbrew pozorom nie jest to zajęcie dla każdego, a żeby pełnić tą funkcję należy spełnić określone kryteria. Przede wszystkim kandydat na ławnika sądowego musi cieszyć się nieskazitelnym charakterem, mieć polskie obywatelstwo i korzystać z pełni praw cywilnych i obywatelskich. Ważny jest także wiek – ławnikiem nie zostanie osoba poniżej 30. roku życia. Nie może mieć też więcej niż 70 lat. Bezrobotni również nie mają szans. Wymogiem jest bowiem zatrudnienie lub prowadzenie własne działalności gospodarczej. Ważny jest także stan zdrowia – taki, który pozawala bez problemów wykonywać zajęcie ławnika. Co ważne, praca nie wiąże się z posiadaniem zawodu prawniczego. Może nim zostać każdy, kto ma wykształcenie średnie lub średnie branżowe.
Kto nie może zostać ławnikiem sądowym?
Ławnikami nie mogą zostać osoby, które na co dzień pracują w sądach (w tym sądach powszechnych) oraz prokuraturze. Nie mogą nimi zostać także radcy prawni, adwokaci, aplikanci radcowscy i adwokaccy. Zakaz dotyczy również funkcjonariuszy policji, służby więziennej, żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, a także osób zajmujących stanowiska ze ściganiem przestępstw i wykroczeń. Ławnikami nie zostaną też duchowni, radni gminy, powiatu i województwa. Nie można być ławnikiem jednocześnie w więcej niż jednym sądzie.
Kto wybiera ławników sądowych?
Funkcja ławnika jest kadencyjna – trwa 4 lata. Ławników wybiera rada gminy w głosowaniu tajnym, spośród kandydatów zgłaszanych przez prezesa sądu, stowarzyszenie, organizację społeczną lub zawodową (z wyłączeniem partii politycznych) oraz co najmniej 50 obywateli mających czynne prawo wyborcze zamieszkałych na terenie gminy dokonującej wyboru.
Ile zarabia ławnik sądowy?
Pracodawca zatrudniający ławnika jest obowiązany zwolnić go od pracy na czas wykonywania czynności w sądzie. Za czas zwolnienia od pracy ławnik zachowuje prawo do świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Wynagrodzenie ławnika zależy od dni spędzonych na posiedzeniach sądowych. Ustawa określa, że za jeden dzień pełnienia obowiązków ławnika, przysługuje mu rekompensata w wysokości 2,64% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, co jest równe kwocie 119,36 zł. Przy pełnieniu obowiązków w maksymalnym ustawowym wymiarze, czyli 12 dni daje to wynagrodzenie na poziomie 1 432,36 zł rocznie. Dodatkowo ławnikowi przysługuje ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu do sądu w celu wykonywania czynności w sądzie środkami komunikacji miejscowej w wysokości 0,25% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, co stanowi 11,30 zł.
Kandydat na ławnika powinien złożyć
Kartę zgłoszenia wraz z następującymi załącznikami:
- informację z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącą zgłaszanej osoby, która powinna być opatrzona datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed dniem zgłoszenia;
- oświadczenie kandydata, że nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie
o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe, - oświadczenie kandydata, że nie jest lub nie był pozbawiony władzy rodzicielskiej,
a także, że władza rodzicielska nie została mu ograniczona ani zawieszona, - zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, stwierdzające brak przeciwwskazań
do wykonywania funkcji ławnika, które powinno być opatrzone datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed dniem zgłoszenia; - dwa zdjęcia zgodne z wymogami stosowanymi przy składaniu wniosku o wydanie dowodu osobistego;
- aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, w przypadku zgłoszenia kandydata przez stowarzyszenie, inną organizację społeczną lub zawodową, zarejestrowaną
na podstawie przepisów prawa albo odpis lub zaświadczenie potwierdzające wpis
do innego właściwego rejestru lub ewidencji dotyczące tej organizacji, które powinno być opatrzone datą nie wcześniejszą niż trzy miesiące przed dniem zgłoszenia.
Więcej w Biuletynach Informacji Publicznej urzędów miast i gmin.
